fot. Fotolia

Często, nie chcąc być uzależnionymi od członków rodziny zajętych swoimi problemami, starsi decydują się na samodzielność także na drodze. Niestety, z wiekiem pogarsza się stan zdrowia, słabną zmysły...

Społeczeństwo polskie, czy chcemy, czy nie, z roku na rok starzeje się. Mówi się o tym najczęściej w kontekście podnoszenia wieku emerytalnego, zatrudnienia, dostępu do służby zdrowia. Również cały czas przybywa na polskich drogach samochodów, motocykli, wzrasta natężenie ruchu. Rośnie agresja na drodze, swoista rywalizacja, brak tolerancji wobec innych, spokojniejszych, wolniej poruszających się kierowców, w tym wobec seniorów. W ruchu uczestniczą nie tylko pełnosprawni, z refleksem, młodzi kierowcy, ale również osoby starsze.

Często, nie chcąc być uzależnionymi od młodszych członków rodziny zajętych swoimi problemami, starsi decydują się na samodzielność także na drodze. Podnoszenie wieku emerytalnego też przyczynia się do tego, że  osoby w podeszłym wieku zawodowo kierują samochodami, ponieważ właśnie ze względu na ich wiek niemożliwe staje się przebranżowienie i zmiana pracy. Niestety, z wiekiem pogarsza się stan zdrowia, słabnie wzrok, słuch, sprawność fizyczna, refleks, spostrzegawczość. Proces ten u każdej osoby przebiega indywidualnie w różnym tempie. Z wiekiem osoby te przyjmują coraz więcej leków, obniża się, szczególnie nocą, ostrość widzenia, występują trudności w ocenie odległości, zwiększa się wrażliwość na odblask. U co trzeciej osoby w wieku 65 lat pogarsza się słuch. Z wiekiem spowalnia się reakcja, możliwość koncentracji, szybciej występuje rozproszenie, sztywnienie i ograniczenie ruchów szyi, ramion, tułowia.

Jednak seniorzy za kierownicą, w porównaniu z młodymi kierowcami, mają także zalety:

• są doświadczeni
• nie odczuwają potrzeby rywalizacji
• nie spieszą się, nie gonią „za czasem”
• są odpowiedzialni, świadomi zagrożeń.

Ich problemy to:

• pogarszający się wzrok i słuch
• pogarszająca się koordynacja wzrokowo-ruchowa i motoryczna
• wydłużony czas reakcji na zmieniającą się sytuację i mniejsza koncentracja
• pogorszenie kondycji i wytrwałości. 

Czym powinien się kierować świadomy senior decydując się na zajęcie miejsca za kierownicą, co brać pod uwagę?

Wzrok: 

• jeżeli to możliwe, zrezygnować z jazdy nocą
• planować podróż po dobrze oświetlonych drogach
• utrzymywać przednią szybę w czystości
• podczas jazdy nocą w trakcie wymijania kierować wzrok na prawą stronę jezdni, unikając w ten sposób odblasku świateł pojazdów nadjeżdżających z przeciwka
• przy silnym nasłonecznieniu używać okularów przeciwsłonecznych dla kierowców, przed rozpoczęciem jazdy odczekać 5 minut, aby wzrok przyzwyczaił się i oswoił z silnym światłem
• regularnie, najlepiej co 2 lata, badać wzrok.

Pole widzenia kierowcy zmienia się w zależności od prędkości i wynosi:

• podczas postoju – 180o
• przy prędkości 40 km/h – 100o
• przy prędkości 100 km/h – 45o
• przy prędkości 130 km/h – 30 o.

Widzenie boczne – redukcja martwego pola:

• ustawić lewe, a następnie prawe lusterko wsteczne, aby widać było w nim tylko małą część samochodu na łączeniu tylnego błotnika z szybą
• przed rozpoczęciem jazdy kilkakrotnie sprawdzić w obu lusterkach pole widzenia za pojazdem
• zamontować dodatkowe lusterko eliminujące martwe pole (koszt ok. 15 zł sztuka).

Widzenie boczne – ruch drogowy:

• parkować w sposób umożliwiający wyjazd przodem
• usprawniać elastyczność szyi przez ćwiczenia gimnastyczne (skręt w lewo i w prawo, przechylenie głowy na boki oraz do przodu i tyłu)
• zbliżając się do skrzyżowania lub przejścia dla pieszych, zmniejszyć prędkość i obserwować chodniki po obu stronach jezdni
• podczas cofania poprosić pasażera o kontrolowanie drogi za pojazdem.

Ocena sytuacji i czas reakcji:

• zachować bezpieczną odległość od poprzedzających pojazdów
• hamować łagodnie
• prędkość dostosować do warunków drogowych
• starannie zaplanować trasę podróży
• wybierać drogi o mniejszym natężeniu ruchu
• jeżeli to możliwe, starać się jeździć podczas sprzyjających warunków pogodowych.

Skupienie:

Żeby w czasie jazdy być skupionym, powinno się:

• robić częste przerwy w podróży, połączone z krótkim spacerem i wykonaniem kilku ćwiczeń gimnastycznych
• zaplanować podróż w godzinach przedpołudniowych, gdy jesteś wypoczęty
• nie kierować będąc zdenerwowanym
• w trakcie jazdy skupiać się na kierowaniu i drodze, unikać myślenia o innych sprawach
• przed rozpoczęciem dłuższej podróży wyjąć telefon komórkowy z kieszeni i wyłączyć dzwonek, poprosić pasażerów o ciszę, jeżeli rozmowa z nimi lub między nimi przeszkadza w skupieniu się.

Leki:

• niektóre leki, nawet dostępne bez recepty, mogą mieć wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych lub obsługi maszyn
• leki mogą zaburzać zdolność psychofizyczną, przejściowo wpływać na wzrok i opóźnienie czasu reakcji, powodować zawroty głowy
• lekami mogącymi upośledzić i mieć wpływ na zdolność kierowania są między innymi: leki przeciwbólowe, uspakajające, antyalergiczne, antydepresyjne, przeciw przeziębieniowe i przeciw grypowe, nasercowe, na nadciśnienie; dlatego należy zasięgnąć opinii lekarza o wpływie przyjmowanych leków na zdolność kierowania.

Cukrzyca:

W Polsce na cukrzycę choruje 2,5 miliona osób, w tym 750 tysięcy jest niezdiagnozowanych. Insulina niewłaściwie aplikowana może doprowadzić do niedocukrzenia lub przecukrzenia, powodując zaburzenia świadomości, albo utratę przytomności.

Kierowca chory na cukrzycę powinien przed rozpoczęciem jazdy zawsze:

• sprawdzić poziom cukru we krwi
• zażyć dawkę insuliny, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, a następnie odczekać 5 minut
• jeżeli wystąpią poty, niepokój, uczucie głodu, zrezygnować z kierowania pojazdem.

W polskim prawie nie ma ograniczeń wiekowych w kierowaniu pojazdami mechanicznymi i uczestniczeniu w ruchu drogowym. Wszystkie osoby posiadające uprawnienia mogą prowadzić samochód, jeżeli ich stan zapewnia zachowanie zasad bezpieczeństwa na drodze. W bezpieczeństwie na drodze nie ma taryfy ulgowej i dlatego należy, wsiadając za kierownicę, być odpowiedzialnym za zachowanie i sposób jazdy.

Kierowcy-seniorzy, będąc osobami odpowiedzialnymi, powinni regularnie badać wzrok, słuch i konsultować się z lekarzem rodzinnym lub specjalistą. Młodzi, choćby ze względu na szacunek - coraz bardziej deficytowy towar - dla starszych powinni być wyrozumiałymi, a nie bezwzględnymi i aroganckimi wobec nich. Życie szybko upływa i młodzi też będą borykać się z dolegliwościami podeszłego wieku.