Z dniem 11 stycznia 2020 r. w życie wchodzą zmiany w przepisach regulujących zasady prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2383). Jednak część z nich zacznie obowiązywać z dniem 1 stycznia 2021 r.
Do najistotniejszych z nich niewątpliwie należą:
Zmiany w zakresie czasu trwania kursu ADR
Zmniejszono ilość godzin zajęć na kursie podstawowym i w zakresie przewozu w cysternach, zarówno początkowym, jak i specjalistycznym. I tak kurs początkowy, podstawowy będzie obejmował teraz 18 godzin lekcyjnych zamiast 24, a w zakresie przewozu w cysternach 13 zamiast 16. W przypadku kursów specjalistycznych, czyli dla kierowców przedłużających ważność zaświadczenia ADR będzie to odpowiednio 14 i 6 godzin lekcyjnych.
Oznacza to, że przy założeniu nie więcej niż 8 godzin lekcyjnych dziennie (niezależnie od ilości kursów, w których uczestniczy kierowca) np. kurs podstawowy można będzie zrealizować w ciągu 3 dni, uwzględniają w tym zajęcia praktyczne, które pozostają bez zmian (dodatkowa godzina lekcyjna dla każdych 5 osób uczestniczących w kursie). Jednak w przypadku kursów zintegrowanych P+C dopuszcza się jedne zajęcia praktyczne.
Dopuszcza się nieobecność, jednak nie więcej niż 45 minut łącznie dla kursu podstawowego, początkowego (czyli np. 15 minutowe spóźnienia każdego dnia) i 30 minut dla kursów pozostałych.
Zmiany ramowego programu kursu
Istotną zmianę stanowi również szczegółowe określenie podziału godzin na poszczególne tematy realizowane podczas kursów początkowych (zarówno P, C, klasa 1 i klasa 7). Tematyka kursów również została doprecyzowana (tabela 1 poniżej). Wprowadzono również szczegółowe tematy, które powinny być realizowane podczas zajęć praktycznych, z uwzględnieniem celów i treści nauczania, jak i sposobu ich realizacji (tabela 2 poniżej).
Zmiany w warunkach lokalowych i wyposażeniu ośrodka (od 1 stycznia 2021 r.)
Prowadzący kurs powinien zapewnić prowadzenie zajęć dydaktycznych w sali wykładowej, która spełnia następujące wymagania:
- ma powierzchnię nie mniejszą niż 25 m2. Jeżeli w sali wykładowej jest prowadzone jednocześnie szkolenie dla więcej niż 20 osób, to powierzchnia zostaje zwiększona o 1 m2 na każdą szkoloną osobę powyżej liczby 20 osób
- jest wyposażona w stoliki i miejsca siedzące dla każdej osoby biorącej udział w kursie;
- jest oświetlona, przewietrzana i posiada ogrzewanie;
- jest odizolowana od innych pomieszczeń w sposób zapewniający kursantom ciszę i brak wpływu czynników negatywnie oddziałujących na koncentrację uwagi lub przyswajanie wiedzy;
- jest wyposażona w materiały dydaktyczne i pomoce naukowe zapewniające prawidłową realizację celów kształcenia, obejmujące co najmniej plansze oraz prezentacje multimedialne.
Zmiana ta będzie skutkowała koniecznością zweryfikowania i ewentualnego dostosowania warunków do nowych wymogów. Dlatego też czas wprowadzenia tych przepisów został zaplanowany na początek 2021 r.
Od 11 stycznia br. natomiast nie będzie już wymagany pokój wykładowcówi pomieszczenie do przechowywania dokumentacji dotyczącej prowadzonych kursów nie będzie musiało być zamykane (praktyka pokazuje, że często te pomieszczenia stanowią otwartą przestrzeń z pozostałymi w ośrodku. Znika również konieczność stosowania szaf do przechowywania dokumentacji. Ma ona być przechowywana w sposób uniemożliwiający dostęp osób postronnych.
Nowa dokumentacja związana z prowadzeniem kursu
Ustawodawca nałożył obowiązek prowadzenia ewidencji wydanych zaświadczeń o ukończeniu kursu obejmującej:
- imiona i nazwiska uczestników kursu oraz numery PESEL albo daty urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,
- zakres i rodzaj ukończonego kursu,
- datę ukończenia kursu,
- datę odbioru i podpis odbierającego zaświadczenie o ukończeniu kursu,
- numer wydanego zaświadczenia o ukończeniu kursu.
Zmiany pozostałe
- Zmianie uległy nazwy poszczególnych kursów. Już nie szkolenia, a po prostu kursy: podstawowy, specjalistyczne (C, klasa 1, klasa 7),
- W związku z powyższymi zmianami modyfikacji uległ też wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych,
Tabela 1
ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU ADR
Kurs ADR początkowy
|
Lp. |
Temat |
Liczba godzin |
|
1 |
Kurs podstawowy obejmuje tematy: |
|
|
a) wymagania ogólne dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, w tym przepisy prawne, podstawowe definicje, szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów niebezpiecznych oraz wyłączenia stosowania przepisów Umowy ADR |
2 |
|
|
b) główne rodzaje zagrożeń - podstawy klasyfikacji towarów niebezpiecznych, rozpoznawanie zagrożeń na podstawie nalepek i znaków |
2 |
|
|
c) informacje na temat ochrony środowiska i kontroli przewozu odpadów |
1 |
|
|
d) działania zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa właściwe dla różnych rodzajów zagrożeń |
1 |
|
|
e) czynności, które należy podjąć po zaistnieniu wypadku, w szczególności w zakresie pierwszej pomocy, bezpieczeństwa ruchu drogowego, używania sprzętu ochronnego, w tym gaśniczego oraz środków ochrony indywidualnej |
1 |
|
|
f) oznakowania oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych i tablic barwy pomarańczowej |
1 |
|
|
g) odpowiedzialność kierowcy i innych uczestników przewozu towarów niebezpiecznych |
2 |
|
|
h) przeznaczenie i sposób działania wyposażenia technicznego pojazdów, w tym wyposażenia przeciwpożarowego oraz wyposażenia ochronnego (ogólnego i indywidualnego) - wymagania i sposób użycia |
2 |
|
|
i) manipulowanie sztukami przesyłki i ich układanie, załadunek i rozładunek, w tym zakazy ładowania razem różnych towarów niebezpiecznych, ograniczenia przy przewozie z żywnością, środki ostrożności, które powinny być podjęte podczas załadunku i rozładunku towarów niebezpiecznych, oraz mocowanie i zabezpieczanie ładunku, a także wymagania wynikające z obowiązujących norm |
2 |
|
|
j) informacje na temat realizacji przewozu kombinowanego |
1 |
|
|
k) ograniczenia przejazdu przez tunele oraz postępowanie kierowcy podczas takiego przejazdu, w szczególności zapobieganie wypadkom, bezpieczeństwo, postępowanie w przypadku pożaru lub innych zagrożeń |
1 |
|
|
l) ochrona towarów niebezpiecznych |
1 |
|
|
m) dokumentacja wymagana przy przewozie towarów niebezpiecznych, w tym zawartość i zasady sporządzania dokumentu przewozowego |
1 |
|
|
2 |
Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach obejmuje tematy: |
|
|
a) zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku |
1 |
|
|
b) wymagania dotyczące pojazdów i cystern, w szczególności:
|
7 |
|
|
c) ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania cystern |
2 |
|
|
d) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące używania pojazdów, w szczególności świadectw dopuszczenia pojazdu ADR, znaków dopuszczenia, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych |
3 |
|
|
3 |
Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1 obejmuje tematy: |
|
|
a) specyficzne zagrożenia stwarzane przez materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi |
1 |
|
|
b) szczególne wymagania, w tym zakazy, dotyczące pakowania i ładowania razem różnych materiałów i przedmiotów klasy 1 |
1 |
|
|
c) wymagania dotyczące pojazdów EX/II i EX/III oraz MEMU |
2 |
|
|
d) przepisy szczególne dotyczące materiałów i przedmiotów wybuchowych, świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych |
4 |
|
|
4 |
Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7 obejmuje tematy: |
|
|
a) specyficzne zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym |
2 |
|
|
b) szczególne wymagania dotyczące pakowania, manipulowania, ładowania razem i układania materiałów promieniotwórczych |
3 |
|
|
c) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące materiałów promieniotwórczych, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych |
2 |
|
|
d) szczególne środki bezpieczeństwa, które powinny być podjęte w razie wypadku z materiałem promieniotwórczym |
1 |
Tabela 2
Zajęcia praktyczne w zakresie udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożarów oraz postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii
|
Temat nauczania |
Cel nauczania |
Treść nauczania |
Sposób realizacji |
|
Gaszenie pożarów |
Nabycie umiejętności posługiwania się gaśnicą, w szczególności w przypadku zdarzeń dotyczących towarów niebezpiecznych |
Prezentacja zasad i sposobów posługiwania się gaśnicą |
Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR |
|
Pierwsza pomoc |
Poznanie sposobów postępowania w przypadku obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego |
Czynności, które należy podjąć odpowiednio do rodzaju obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego |
Ćwiczenia z instruktażem |
|
Postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii |
Uświadomienie skutków, które może spowodować wypadek lub awaria środka transportu przewożącego towary niebezpieczne, oraz przedstawienie wytycznych w zakresie odpowiedniego działania |
Procedury powiadamiania i postępowania w przypadkach zagrożeń. Zasady postępowania w miejscu wypadku lub awarii, w tym stosowanie sprzętu ochrony ogólnej i indywidualnej. Zabezpieczenie miejsca wypadku lub awarii. Wykorzystanie możliwie wszystkich dostępnych informacji dotyczących towarów niebezpiecznych. Rozpoznawanie zagrożeń i sposoby ich usuwania. Działania zmierzające do ograniczenia skutków wypadku lub awarii. Wyposażenie i inne środki, które powinny być użyte w celu zminimalizowania zagrożeń |
Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR |
Istotne jest, że:
- kursy rozpoczęte i nie zakończone przed 11 stycznia br. powinny być prowadzone według dotychczasowych przepisów,
- warto zwrócić uwagę na zmiany, które wchodzą w życie już teraz ponieważ kontrole prowadzone w ośrodkach, jak również przewodniczący komisji egzaminacyjnych będą wymagali stosowania się już do nowych przepisów,
- warto również przeanalizować warunki i wyposażenie ośrodka pod kątem zmian, które zaczną obowiązywać w przyszłym roku tj. od 1 stycznia 2021 (np. wyposażenie w materiały dydaktyczne i pomoce naukowe zapewniające prawidłową realizację celów kształcenia: plansze oraz prezentacje multimedialne).
