Czy ministerstwo zamierza przeanalizować przepisy związane z koniecznością ukończenia kursu kwalifikacji wstępnej przez osobę chcącą osobiście wykonywać przewóz osób, a posiadającą już certyfikat kompetencji zawodowych? Czy planuje się wprowadzenie przepisów, które w pewien sposób połączyłyby uprawnienia wynikające z posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych oraz kursu kwalifikacji wstępnej? To pytania zadane ministrowi infrastruktury w związku z sygnałami zgłoszonymi ze środowiska przewoźników drogowych.
Nadmierny formalizm? Jak przypominają zgłaszający interpelację poselską w świetle obowiązujących obecnie przepisów, aby uzyskać licencję uprawniającą do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie krajowego albo międzynarodowego transportu osób, przynajmniej jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem lub osoba zarządzająca w przedsiębiorstwie transportem drogowym musi posiadać certyfikat kompetencji zawodowych. I tu zaczyna się problem sygnalizowany przez środowiska transportowców. Otóż, w przypadku, gdy osoba posiadająca taki certyfikat, a więc np. właściciel firmy transportowej chce osobiście wykonywać przewóz osób autokarem, to poza wspomnianym już certyfikatem i prawem jazdy kat. D, musi posiadać także ukończony tzw. kurs kwalifikacji wstępnej. Dalej czytamy: - W opinii osób związanych z branżą transportową jest to nadmierny formalizm, który generuje jedynie dodatkowe koszty. Wspomniany na początku certyfikat jest bowiem niejako dokumentem „nadrzędnym” nad kwalifikacją wstępną. Ponadto wiedza, która jest wymagana do jego uzyskania także znacząco przewyższą tę, jaką należy posiadać uzyskując kwalifikację wstępną.
Stanowisko resortu. W imieniu ministra infrastruktury informację złożył Rafał Weber po pierwsze informując: - Obowiązek uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej wynika z przepisów Unii Europejskiej, tj. z dyrektywy 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniającej rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylającej dyrektywę Rady 76/914/EWG (Dz. Urz. UE z 10.09.2003 r. L 226 z późn. zm.). Wykonywanie przewozu drogowego w transporcie drogowym osób wymaga uzyskania wpisu w dokumencie prawa jazdy kodu 95. Kod ten jest wpisywany m.in. na podstawie świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji wstępnej lub ukończenia szkolenia okresowego. Ukończenie ww. kwalifikacji lub szkolenia wynika z unijnych przepisów i jest wymagane, co do zasady, od każdego kierowcy wykonującego przewóz drogowy, w tym również od kierowcy posiadającego certyfikat kompetencji zawodowych. I dalej czytamy: - Istnieją wprawdzie odstępstwa od ww. wymogu, określone w art. 39a ust. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140), jednakże nie dotyczą one zwolnienia z konieczności ukończenia ww. kwalifikacji i szkolenia przez kierowców posiadających certyfikat kompetencji zawodowych. Natomiast certyfikat kompetencji zawodowych jest dokumentem potwierdzającym posiadanie niezbędnych kwalifikacji do podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Obowiązek posiadania certyfikatu również wynika z przepisów Unii Europejskiej i jest jednym z wymagań formalnych do uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego osób lub rzeczy, na podstawie którego można realizować przewozy w transporcie krajowym oraz licencji wspólnotowej uprawniającej przedsiębiorcę do wykonywania transportu międzynarodowego.
Zgodnie z art. 7a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego oraz licencji wspólnotowej udziela się na wniosek przedsiębiorcy. Wniosek o udzielenie ww. zezwolenia lub licencji zawiera m.in. imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer certyfikatu kompetencji zawodowych osoby zarządzającej transportem, o której mowa w art. 4 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylającego dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 51, z późn. zm.), albo osoby, o której mowa w art. 4 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009. Stosownie do art. 37 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych wymaga wykazania się wiedzą niezbędną do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego, oraz złożenia, z wynikiem pozytywnym, egzaminu pisemnego przed komisją egzaminacyjną działającą przy jednostce określonej w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zakres wiedzy wymagany na egzaminie na certyfikat kompetencji zawodowych wynika z regulacji prawnych Unii Europejskiej i jest określony w załączniku nr I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009.
Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że świadectwo kwalifikacji zawodowej i certyfikat kompetencji zawodowych są odrębnymi dokumentami, a obowiązek ich posiadania wynika bezpośrednio z przepisów unijnych.
Świadectwo kwalifikacji zawodowych upoważnia do podjęcia pracy na stanowisku kierowcy, natomiast certyfikat kompetencji zawodowych jest niezbędny celem rozpoczęcia działalności gospodarczej związanej wykonywaniem krajowego i międzynarodowego transportu drogowego osób lub rzeczy. Jednocześnie zakres wiedzy niezbędny do uzyskania ww. dokumentów jest różny.
Konkluzja. Rafał Weber w swojej korespondencji do marszałek Sejmu RP podsumowuje złożone informacje: - Zarządzający transportem drogowym w przedsiębiorstwie transportowym powinien dysponować fachową wiedzą na wysokim poziomie. Wiedza zarządzającego przekłada się na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, również w aspekcie przestrzegania obowiązujących przepisów prawa przewidzianych dla tej formy prowadzenia działalności gospodarczej jak i zapewnienia należytego bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego.
Projekt zmian w ustawie o transporcie drogowym. Przedstawiciel resortu przypomina, że w dniu 5 lutego 2020 r. do konsultacji publicznych został przekazany projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, wpisany do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod pozycją UC 18. Otóż jak zawarto w uzasadnieniu do propozycji celem przywołanego projektu jest transpozycja do ustawodawstwa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/645 z dnia 18 kwietnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2003/59/WE w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób oraz dyrektywę 2006/126/WE w sprawie praw jazdy. Jednocześnie pomieszczono tam propozycję zmiany w obszarze kalifikacji wstępnej, w tym w zakresie wyjątków, tj. zwolnienia z obowiązku uzyskania kwalifikacji wstępnej lub ukończenia szkolenia okresowego, jednakże nie obejmuje on przypadku zwolnienia kierowcy posiadającego certyfikat kompetencji zawodowej z konieczności odbycia ww. szkoleń. - Warto w tym miejscu wskazać, że bez zmian przepisów unijnych nie ma możliwości połączenia uprawnień wynikających z posiadania certyfikatu kompetencji zawodowych oraz kursu kwalifikacji wstępnej – zostało podkreślone. (jm)