Poseł Piotr Krzysztof Ćwik zaadresował do ministra infrastruktury i rozwoju interpelację (nr 33715) w sprawie propozycji zmian przepisów dotyczących obowiązkowych badań technicznych pojazdów. Swoje zapytanie uzasadnił następująco:
Jednym z pomysłów resortu infrastruktury jest zaostrzenie w ciągu najbliższych trzech lat prawnych uregulowań związanych z obowiązkowymi badaniami technicznymi pojazdów. Planowo miałoby to przeciwdziałać nieprzestrzeganiu zasad takich badań, nadużyć przy wystawianiu pozytywnej opinii o pojeździe, ułatwić odpowiednim służbom kontrolę pojazdu pod kątem jego sprawności, oraz zwyczajnie przypominać kierowcom, iż zbliża się termin badania technicznego. Z medialnych doniesień można wysnuć jednak wnioski, iż nowelizacja prawa w tej kwestii może służyć nie tyle poprawie bezpieczeństwa drogowego, ale też stworzyć kosztem kierowców nowe, kontrowersyjne źródło dochodu do państwowej kasy.
I dalej poseł stawia następujące pytania:
- Czy nie uważa Pani Minister, że dodatkowe dokumenty świadczące o pozytywnym przejściu przeglądu technicznego, z którymi obowiązkowo będzie musiał jeździć każdy kierowca, nie będą mogły odzwierciedlać stanu aktualnego pojazdu, gdyż w praktyce w każdej chwili i tak może ulec on jakiejś usterce?
- Czy nie obawia się Pani Minister, że rola tak zwanego “tajemniczego klienta”, w którą w ramach obowiązków podczas kontroli stacji diagnostycznych mieliby się wcielać inspektorzy Transportowego Dozoru Technicznego, może służyć wielu nadużyciom, czy też próbom wyeliminowania z rynku konkurencji danej stacji diagnostycznej?
- Czy nie uważa Pani Minister, że proponowana nowelizacja prawa będzie miała na celu nie tyle poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, co zwiększenie restrykcyjności wobec posiadaczy starszych modeli samochodów, a co za tym idzie zmuszenia ich do zmiany samochodu?
Odpowiedział Paweł Olszewski, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju przedstawiając następujące stanowisko resortu:
W dniu 30 czerwca 2015 r. resort infrastruktury i rozwoju przesłał do przedstawicieli organizacji mających wiedzę i doświadczenie w obszarze dopuszczania pojazdów do ruchu drogowego, do zaopiniowania, jeszcze poza procedurą legislacyjną, wstępny projekt założeń dotyczący nowelizacji ustawy - Prawo o ruchu drogowym, w przedmiocie badań technicznych pojazdów.
Projekt ten uwzględnia tezy wypracowane przez grupę roboczą, w skład której wchodził m.in. Instytut Transportu Samochodowego, Transportowy Dozór Techniczny, Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów, Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego.
Przedmiotowy projekt powstał także jako konsekwencja konieczności wdrożenia do prawa polskiego nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/45/UE w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz uchylająca dyrektywę 2009/40/WE.
Zasadniczą zmianą zaproponowaną w projekcie jest zmiana systemu nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów stanowiąca jeden z postulatów ww. grupy roboczej w ramach poprawy jakości badań technicznych pojazdów. Aktualne sprawowanie nadzoru przez ponad 350 organów (starostw), przy wymaganiach, jakie stawia dyrektywa 2014/45/UE, wymaga systemowej zmiany i powierzenia nadzoru jednej organizacji działającej w skali całego kraju, jak to ma miejsce np. w Królestwie Niderlandów, spraw dotyczących zarządzania i nadzoru nad badaniami technicznymi pojazdów.
W celu stworzenia spójnego i efektywnego systemu nadzoru nad badaniami technicznymi pojazdów oraz działalnością stacji kontroli pojazdów, projekt założeń przewiduje powierzenie Dyrektorowi Transportowemu Dozorowi Technicznemu (TDT) jako jednostce podległej ministrowi właściwemu do spraw transportu kompetencji organu odpowiedzialnego za organizację i funkcjonowanie systemu badań technicznych pojazdów oraz sprawowanie nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów.
Należy zauważyć, iż dyrektywa 2014/45/UE określa minimalne zadania, jakie państwo członkowskie powinno powierzyć organowi nadzoru w zakresie sprawowania nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów, w tym możliwość monitorowania działalności stacji poprzez m.in. badanie “tajemniczego klienta". Podkreślenie wymaga jednak, iż sposób wdrożenia metod monitorowania prawidłowości przeprowadzania badań technicznych pojazdów będzie wymagał nie tylko konsultacji ze środowiskiem, ale również powiązania z regulacjami dotyczącymi swobody działalności gospodarczej, aby zapewnić skuteczny, obiektywny i rzetelny system sprawowania przez TDT nadzoru nad przedsiębiorcami prowadzącymi stacje kontroli pojazdów.
Jednocześnie odnosząc się do wskazanych przez Pana Posła “dodatkowych dokumentów świadczących o pozytywnym przejściu przeglądu technicznego” wyjaśniam, iż jako konsekwencja wdrożenia do prawa polskiego przepisów unijnych, wprowadzony został obowiązek wydawania przez stacje kontroli pojazdów zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu każdorazowo po przeprowadzeniu badania technicznego pojazdu oraz bez względu na wynik takiego badania.
W konsekwencji tego, kolejnym krokiem zmian jest propozycja nałożenia w ustawie - Prawo o ruchu drogowym, na kierującego pojazdem obowiązku posiadania przy sobie i okazywania na żądanie uprawnionego organu, zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu, które obok dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) będzie stanowiło dokument stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu w Polsce. W takiej sytuacji w przypadku pojazdu zarejestrowanego, termin kolejnego okresowego badania technicznego będzie wpisywany przez diagnostę, nie jak do tej pory do dowodu rejestracyjnego, ale do zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu.
Takie rozwiązanie przyczyni się do uproszczenia procedury potwierdzania ważności przeprowadzenia badania technicznego pojazdu i pozwoli na wyeliminowanie w przyszłości wymiany dowodów rejestracyjnych wobec braku miejsca (rubryk) na wpisywanie tego terminu. Kwestia ta jest szczególnie podnoszona przez właścicieli zarejestrowanych pojazdów i traktowana jako uciążliwa bariera administracyjna.
Podsumowując uprzejmie informuję, iż przygotowana przez resort propozycja zmiany ustawy - Prawo o ruchu drogowym w znacznej mierze wychodzi naprzeciw postulatom przedstawicieli działających w Polsce w obszarze badań technicznych pojazdów i przemysłu motoryzacyjnego, jak również wynika z potrzeby implementacji prawa unijnego w tym zakresie.
Należy jednak zauważyć, iż projekt ten stanowi punkt wyjścia do dyskusji i wspólnego wypracowania ze środowiskiem branżowym skutecznych i merytorycznych rozwiązań, których celem ma być poprawa jakości badań technicznych pojazdów oraz wzmocnienia systemu nadzoru, a tym samym zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wypracowane ustalenia i rozwiązania będą stanowiły podstawę do rozpoczęcia planowanych w najbliższym czasie oficjalnych prac legislacyjnych nad zmianą systemu badań technicznych w Polsce.