Główne zalecenia Polskiej Rady Resuscytacji na podstawie wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC) z października 2015 roku, dotyczących udzielania pierwszej pomocy przez osoby nie posiadające wykształcenia medycznego koncentrują się tym razem na trzech zasadniczych kwestiach:
- Nieustanne szkolenie jak największej grupy osób w zakresie wstępnego rozpoznania stanu poszkodowanego, umiejętnego przekazania informacji dyspozytorowi pogotowia ratunkowego lub służb ratowniczych, udzielenia pierwszej pomocy oraz umiejętności kierowania zespołem i bycia członkiem zespołu udzielającego pomocy.
- Dyspozytor pogotowia ratunkowego ważnym ogniwem we wczesnym rozpoznaniu i umiejętnym instruktarzu prowadzenia resuscytacji krążeniowo oddechowej(RKO) udzielonym osobom zgłaszającym telefonicznie zdarzenie oraz dokładnym zlokalizowaniu miejsca i zadysponowaniu automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED).
- Popularyzowanie i propagowanie AED. Umieszczanie AED w miejscach, gdzie można przewidywać wystąpienie zatrzymania krążenia raz na pięć lat uważa się za opłacalne finansowo a koszt dodanych lat życia jest porównywalny do innych interwencji medycznych.
Wbrew przypuszczeniom nie zredukowano RKO do masażu serca. Nadal zaleca się, aby osoby prowadzące RKO posiadające umiejętności wykonywania oddechów ratowniczych prowadziły uciśnięcia klatki piersiowej w połączeniu z oddechami ratowniczymi. Nie ma wystarczającej pewności, że resuscytacja z wyłącznym uciskaniem klatki piersiowej jest równoznaczne z pełnym RKO, aby zmieniać dotychczasową zasadę.
Europejska Rada Resuscytacji zaleca, żeby osoby posiadające przeszkolenie i umiejętności w tym zakresie możliwie szybko oceniły sytuację poszkodowanego, którego stan pogorszył się nagle sprawdzając czy reaguje i prawidłowo oddycha, następnie telefonicznie wezwały służby ratownicze i podjęły czynności ratownicze.
Świadkowie zdarzenia nie posiadający przeszkolenia, gdy tylko stwierdzą że poszkodowany nie reaguje powinni wezwać służby ratownicze i postępować zgodnie z instrukcjami wydawanymi przez dyspozytora medycznego.
Jeśli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha prawidłowo należy natychmiast podjąć resuscytację krążeniowo oddechową.
Zaraz po zatrzymaniu krążenia przepływ krwi do mózgu jest praktycznie zredukowany do zera, może to wywołać napady przypominające drgawki padaczkowe, dlatego u każdego poszkodowanego, u którego wystąpią drgawki należy podejrzewać zatrzymanie krążenia.
Nadal kluczowe jest prowadzenie wysokiej jakości resuscytacji krążeniowo oddechowej. Osoby prowadzące RKO powinny uciskać klatkę piersiową na głębokość ok. 5cm (nie więcej niż 6cm) z częstotliwością 100-120 ucisków na minutę. Między uciśnięciami umożliwić na całkowity powrót klatki piersiowej do jej pierwotnego kształtu minimalizując jednocześnie przerwy w uciśnięciach. Oddech ratowniczy powinien trwać ok. 1 sekundy wypełniając płuca objętością wystarczającą do widocznego uniesienia się klatki piersiowej. Stosunek uciśnięć klatki piersiowej do wdechów powietrza nadal wynosi 30÷2 a przerwy w uciskach w celu wykonania wentylacji nie mogą trwać dłużej niż 10 sekund.
Defibrylacja przeprowadzona w czasie od 3 do 5 minut od zatrzymania krążenia daje aż 50÷70% szans na przeżycie poszkodowanego. Defibrylatory AED powinny być umieszczane i dostępne w miejscach publicznych o dużym zagęszczeniu i przepływie ludności. W tych miejscach najczęściej dochodzi do zatrzymania krążenia w obecności postronnych świadków, a osoby przeszkolone w prowadzeniu RKO szybko mogą dotrzeć na miejsce zdarzenia.
Prowadzenie rejestru AED dostępnych publicznie umożliwi dyspozytorom medycznym i służbom ratowniczym wskazanie najbliższego miejsca ich umieszczenia osobom prowadzącym RKO co może pomóc w skróceniu czasu reakcji na zatrzymanie krążenia.
Opracowywany jest nowatorski system alarmowania świadków zdarzenia o miejscu, gdzie znajduje się najbliższy automatyczny defibrylator zewnętrzny AED. Należy zachęcać do wdrażania i wykorzystywania każdej technologii i każdego rozwiązania mogącego przyśpieszyć podejmowanie RKO przez świadków zatrzymania krążenia oraz jak najszybszy dostęp do najbliższego AED.
Edukacja. Żeby zwiększyć prewencję i umiejętności rozpoznawania oraz postępowania w urazach i zachorowaniach zaleca się wdrażanie programów edukacyjnych z zakresu udzielania pierwszej pomocy, szkoleń z tego zakresu i kampanii dotyczących zdrowia publicznego. Zastosowanie w trakcie szkoleń manekinów o wysokiej wiarygodności klinicznej stwarza większy realizm fizyczny, jednak zdecydowanie wyższa cena od manekinów o niższej wiarygodności fizycznej pozwala na dysponowanie nimi tylko centrom szkoleniowym, dlatego używanie manekinów niższej wiarygodności uważa się za właściwe niezależnie od poziomu szkolenia RKO.
Urządzenia emitujące dźwięk (metronom) montowane w niektórych AED poprawiają tylko częstotliwość ucisków, ale jednocześnie mogą odwracać uwagę ratownika od głębokości wykonywanych ucisków.
Umiejętności potrzebne do prowadzenia RKO pogarszają się z czasem, czym dłuższy okres czasu upłynie od szkolenia tym umiejętności są mniejsze, dlatego coroczne czy dwuletnie (jak najczęściej bywa) są niewystarczające. Odstępy czasu między szkoleniami przypominającymi powinny różnić się w zależności od adresatów szkolenia. Najwłaściwszy czas między szkoleniami nie jest jednoznaczny w związku z czym korzystniejsze mogą być szkolenia przypominające w małych dawkach a częściej.
Umiejętność komunikacji, kierowania zespołem i bycia członkiem zespołu powinny być uzupełnieniem szkolenia z zakresu umiejętności merytorycznych na kursach resuscytacyjnych.
Źródło:
Podsumowanie kluczowych zmian w Wytycznych resuscytacji 2015 ERC
Kraków 15 października 2015