Tradycyjnie w czwartek (10.2.2022), odbyła się kolejna debata w ramach cyklu DYSKUSJA NA RATUSZOWEJ. Nasze spotkanie zatytułowaliśmy: „Po co pytania egzaminacyjne?” [kliknij]. Goście debaty wskazywali - jak to zostało nazwane - na potrzebę podejścia systemowego, specjalistycznego, naukowego, bardziej praktycznego tworzenia baz pytań. Komisja musi wyjść z ministerstwa - oceniono. Potrzebny jest feedback pomiędzy instruktorem i egzaminatorem - podkreślano. Ta dyskusja musi się toczyć - podsumowano.
Debata. Organizatorzy, czyli: Fundacja Zapobieganie Wypadkom Drogowym, Polski Klaster Edukacyjny oraz redakcje: tygodnika PRAWO DROGOWE@NEWS oraz portalu L-INSTRUKTOR do rozmowy zaprosili: Mirosława Suchonia, posła na Sejm VIII i IX kadencji, członka Komisji Infrastruktury oraz Witolda Wiśniewskiego, prezesa Prezydium Polskiego Klastra Edukacyjnego, członka Rady ds. Kompetencji Sektora Usług Rozwojowych. Prowadzenie - Jolanta Michasiewicz, redaktor naczelna Tygodnika PRAWO DROGOWE@NEWS. Debatę poprzedziło wydarzenie z 24. stycznia br. - wprowadzenia do bazy pytań egzaminacyjnych testów błędnych - i następnie: kontroli w resorcie, odwołań w tym przewodniczącego Komisji do spraw weryfikacji i rekomendacji pytań egzaminacyjnych, powołana na stanowisko dyrektora Departamentu Transportu Drogowego Renata Rychter, wyjaśnień jakie składał wiceminister Rafał Weber przed sejmową Komisją Infrastruktury. Pamiętajmy też, iż w czwartym kwartale br. Rada Ministrów ma przyjąć projekt nowelizacji ustawy o kierujących pojazdami w zakresie zmian szkolenia.
Dyskutanci zaproponowali. W trakcie DYSKUSJI NA RATUSZOWEJ podejmowano wiele kwestii dotyczących przyszłych rozwiązań systemowych. Poniżej kilka ważnych wypowiedzi, ale także propozycji rozwiązań wypowiedzianych przez Mirosława Suchonia oraz Witolda Wiśniewskiego:
* Pytania egzaminacyjne i brd: - Pytania powinny wypływać z naszej troski o to, ażeby obywatele którzy przystępują do egzaminu, mieli pełną świadomość, że chodzi tu o bezpieczeństwo ruchu drogowego, a nie „złapanie ich” na nieprawidłowej odpowiedzi. Będę z tym walczył! Uważam, że pod tym kątem Komisja - która do tej pory weryfikowała pytania - nie sprawdziła się - podkreślał i deklarował poseł Mirosław Suchoń.
* Walor edukacyjny pytań egzaminacyjnych: - Pytania mają szansę zweryfikować wiedzę kandydata na kierowcę. I od tego musimy wyjść ponieważ w tym systemie szkolenie i egzaminowania tak naprawdę chodzi o to żeby przygotować człowieka do bezpiecznego poruszania się na drogach. (…) W tym systemie, w tych pytaniach chodzi o to, żeby zweryfikować czy kandydat zna przepisy, czy rozumie na czym polega stosowanie tych przepisów w sposób bezpieczny, z nowymi wyzwaniami które pojawiają się na drogach - mówi poseł.
* Doświadczenia europejskie: - W każdym kraju w Europie jest baza pytań kontrolnych czy egzaminacyjnych, które służą sprawdzaniu wiedzy. I wszędzie w Europie - we wszystkich krajach - są jawne i używane w procesie szkolenia jako narzędzie sprawdzania wiedzy i utrwalania, porządkowania tej wiedzy. (…) Na świecie te pytania są takie same. I w Stanach Zjednoczonych, i w Australii jest podobnie. Taki jest w tej chwili czas w edukacji, że testy są powszechne - informował W. Wiśniewski.
* Przygotowanie pytań egzaminacyjnych: - Jak pytać ludzi, żeby nie tworzyło to wrażenia że są to pułapki w trakcie egzaminu, tylko żeby osoby zdające miały pełną świadomość tego, że my tymi pytaniami sprawdzamy ich wiedzę w najlepszym interesie zarówno ich, ich bliskich i wszystkich uczestników ruchu drogowego. I myślę, że to jest wyzwanie, które powinniśmy przed sobą stawiać konstruując system, konstruując pytania - konkludował M. Suchoń.
* Jakość pytań egzaminacyjnych: - Jeżeli w systemie jawnym zdarzyło się tak, że [błędne - przyp. red.] pytania zostały bardzo szybko wyłapane, zostały wycofane i wiadomo jakie są skutki - de facto nie można było tego ukryć, ponieważ system jest jawny - co by było gdyby te pytania były utajnione? Czyli nie byłoby dostępu, możliwości weryfikacji. Osoby - być może - byłyby krzywdzone przez długi okres czasu - wyraził wątpliwość poseł.
* Monitoring i aktualizacja bazy pytań: - Baza pytań - jak każda inna - nie jest tworem statycznym. Zmieniają się zarówno przepisy, jak i zagrożenia na drogach. (…) Baza jest tworem żywym, który cały czas powinien weryfikowany. Czy Komisja weryfikowała? Nie wiem. Czy powinna weryfikować? Tak! Do tego jest predysponowana placówka naukowa - podkreślał W. Wiśniewski przywołując jednocześnie konkrety uzasadniające tę opinię.
* Utajnienie bazy pytań: - Jeżeli mielibyśmy rozmawiać o kroku, który byłby związany z utajnieniem części pytań, czy też całej bazy - to najpierw musiałby istnieć cały, transparentny system przygotowywania, akceptowania i wdrażania tych pytań - ocenił M. Suchoń.
* Nadzór nad Komisją weryfikacyjną - Bardzo się zgadzam ze słowami ministra (…), że rozważane jest przeniesienie odpowiedzialności za Komisję, za prace tej Komisji [Komisji ds. weryfikacji pytań egzaminacyjnych - przyp. red.] do Instytutu Transportu Samochodowego. (…) Pieniądze na to są, ponieważ z każdego egzaminu 1,5% jest przekazywane do ministerstwa. (…)
* Zmiany „systemowe”. - Ten system powinien być poza bieżącym politycznym sporem. (…) Mam żal, że tej dyskusji nie ma. Widzimy wyraźnie, że ta zmiana systemu, ona nie jest systemowa. Jeżeli w październiku do parlamentu kierowany jest projekt ustawy (…) i w ramach tego projektu załączony jest projekt rozporządzenia, które de facto ma regulować ten proces pracy Komisji, przygotowywania pytań, oceniania ich - i po trzech miesiącach po przyjęciu tego projektu ustawy - ze słów Pana ministra wynika, że te prace będą dopiero prowadzone? To ja się pytam co to było za rozporządzenie? (…) Ja tego nie rozumiem - zwracał uwagę poseł.
* Odpowiedzialność członka Komisji: - To odpowiedzialność wynikająca z wieloletniego doświadczenia w obszarze ruchu drogowego, przepisów, egzaminowania, szkolenia, oceny tych pytań, przygotowywana. To jest wiedza, którą ma bardzo unikalna grupa osób w Polsce. I to powinien być specjalista z samego topu. Jeżeli dobór do tej Komisji odbywa się inaczej niż w sposób merytoryczny (na bazie doświadczenia, praktyki, wiedzy i kilku innych czynników, które gwarantują podejmowanie decyzji o najwyższej jakości), to nie dziwmy się później, że spod ręki Komisji wychodzą bubule. Moim zdaniem mniej trzeba tutaj mówić o zmianie systemu, chociaż ta zmiana jest konieczna i ten sygnał w kierunku ITS-u jest ważny. (…). – Komisja musi wyjść poza ministerstwo. Ta ostatnia osoba decydująca o wprowadzenia pytań do bazy musi posiadać odpowiednie kompetencje - mówił M. Suchoń.
* Nowy przewodniczący Komisji: - Oczekiwanie moje wobec nowego przewodniczącego Komisji jest takie, że przez jego ręce nie może przejść ani jedno pytanie (…), które będzie krzywdzić ludzi. Musimy skończyć z pytaniami banalnymi i skomplikowanymi, ale nie z trudnymi w sensie merytorycznym na pewnym poziomie, ale skomplikowaną, zaciemniającą budową, która powoduje, że zamiast zająć się kwestią merytoryczną zaczynamy zastanawiać się „co autor miał na myśli”. To jest wyzwanie, które stoi przed nowym przewodniczącym - podsumowywał poseł.
* Propozycje resortu: - Uważam, że Pan minister ma dobry pomysł. Pan minister zarysował taką sytuację, w której - Komisja, proces przygotowywania, oceny pytań - on zostałby niejako odseparowany od tzw. bieżączki ministerialnej. Urzędnicy ministerstwa, departamentu zajmują się niezwykle ważnymi sprawami. (…) I być może to jest ten moment, w którym rzeczywiście taki obszar, który wymaga innego podejścia, bardziej specjalistycznego, wymagającego pewnej refleksji - gdzie czasem w ministerstwie z uwagi na tempo spraw może brakować czasu (…) - gdybyśmy odseparowali (tak jak to Pan minister zarysował) ten proces tworzenia, weryfikacji, zatwierdzania pytań w stronę profesjonalną Instytutu, który z natury zajmuje się takimi rzeczami - to pewnie z perspektywy czasu oznaczałoby to podniesienie jakości. (…) - Będę Pana ministra wspierał, jeżeli podejmie decyzję żeby ten proces przenieść do ITS. (…) Konstruowanie rozwiązań w oparciu o najlepsze wzorce, o najlepsze umysły służyć będzie tej branży - konkludował poseł.
Goście debaty, podnosili także inne kwestie (np. struktury pytań; eliminacji pytań banalnych i trudnych; baz pytań egzaminacyjnych dla kandydatów na instruktorów; egzaminatorów; o „iluzorycznym” nadzorze nad szkoleniem; możliwych odejściach z branży dobrych instruktorów; konkurencji cenowej dobrych i złych osk; o systemie szkolenia; o word-ach; o kompetencjach sektora szkoleniowego; o roli KRBRD itd. itp.). Zaproszeni Goście wypowiadali się szerzej niż zrelacjonowaliśmy - zachęcamy do wysłuchania pełnego nagrania rozmowy. Zachęcamy do dyskusji: tygodnik@prawodrogowe.pl lub redakcja@l-instruktor.pl (jm)